اقتصاد روسیه - وضعیت اقتصادی کشور روسیه

مقدمه اقتصاد روسیه

روسیه در حال حاضر به عنوان یک کشور توسعه یافته طبقه بندی نمی شود، اگرچه زمانی در کنار ایالات متحده به عنوان یک ابر قدرت جهانی سلطنت می کرد. اقتصاد این کشور با فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در سال 1991 از هم پاشید. با این حال اقتصاد روسیه از سال 2021، پنجمین اقتصاد بزرگ اروپا و یازدهمین اقتصاد بزرگ جهان از نظر تولید ناخالص داخلی می باشد و می تواند گزینه مناسبی برای سرمایه گذاری و مهاجرت و تحصیل در نظر گرفته شود.

تاریخچه اقتصاد روسیه

جمهوری روسیه به دلیل وسعت زیاد و منابع طبیعی فراوان، نقش پیشرو در اقتصاد اتحاد جماهیر شوروی داشت. در دهه‌های اول رژیم شوروی، این منابع پیشرفت‌های اقتصادی بزرگی از جمله توسعه سریع معدن، متالورژی و مهندسی سنگین، گسترش شبکه راه‌آهن و افزایش گسترده عرضه انرژی را ممکن ساخت. علاوه بر رشد بیشتر در صنایع تثبیت شده – به ویژه در تولید نفت، گاز و برق و در صنایع شیمیایی – تنوع قابل توجهی در تولید صنعتی، از جمله گسترش محدود در کالاهای مصرفی وجود داشت. با این حال، در سال‌های قبل از انحلال اتحاد جماهیر شوروی، اقتصاد روسیه و کل کشور در حالت افول قرار داشت و آمارهای رسمی ناکارآمدی‌های صنعتی را پنهان می‌کرد. پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در سال 1991، دولت روسیه یک سری اصلاحات رادیکال را به اجرا درآورد که برای تبدیل اقتصاد از یک اقتصاد متمرکز و کنترل شده به اقتصادی مبتنی بر اصول سرمایه داری طراحی شده بود. مولفه‌های اصلی اصلاحات شامل تأسیس شرکت‌های صنعتی و تجاری با مالکیت خصوصی (با استفاده از سرمایه‌گذاری خارجی و روسی) و خصوصی‌سازی شرکت‌های دولتی بود. برای تشویق خصوصی‌سازی، دولت کوپن‌هایی را برای شهروندان روسی صادر کرد که به آنها امکان خرید سهام در شرکت‌های خصوصی شده را می‌داد، اگرچه در عمل این کوپن‌ها اغلب به صورت نقدی فروخته می‌شد و توسط کارآفرینان جمع‌آوری می‌شد. با این حال، روند خصوصی‌سازی کند بود و بسیاری از شرکت‌ها – به ویژه در صنایع سنگین – تحت مالکیت دولتی باقی ماندند. علاوه بر این، بحث های قابل توجهی در مورد خرید و فروش زمین وجود داشت. در سال 2001، دولت فروش زمین را قانونی کرد، اگرچه این کار را فقط برای مسکن شهری و املاک صنعتی انجام داد – که با هم تنها بخش کوچکی از کل مساحت روسیه را تشکیل می دادند. در آغاز قرن بیست و یکم، قوانین مشابهی برای مناطق روستایی و کشاورزی نیز مورد بحث قرار گرفت. اگرچه مالکیت خصوصی کامل زمین در قانون اساسی 1993 پیش بینی شده است، اما این رویه هنوز اجرا نشده است.

اقتصاد روسیه

اقتصاد روسیه به تدریج از یک اقتصاد برنامه ریزی شده به یک اقتصاد بازار محور تبدیل شده است. این کشور دارای منابع طبیعی عظیم، به ویژه نفت و گاز طبیعی است. از سال 2021، این اقتصاد پنجمین اقتصاد بزرگ اروپا، یازدهمین اقتصاد بزرگ جهان از نظر تولید ناخالص داخلی اسمی و ششمین اقتصاد بزرگ از نظر PPP بود. جغرافیای وسیع روسیه عامل مهمی در فعالیت اقتصادی آن است و این کشور سهم بزرگی از منابع طبیعی جهان را در اختیار دارد. به طور گسترده ای به عنوان یک ابرقدرت انرژی توصیف شده است؛ زیرا دارای بزرگترین ذخایر گاز طبیعی و بزرگترین صادرکننده آن در جهان، دومین ذخایر بزرگ زغال سنگ، هشتمین ذخایر بزرگ نفت می‌باشد. ذخایر ارز خارجی روسیه نیز پنجمین ذخایر بزرگ جهان است. نیروی کار آن تقریباً 70 میلیون نفر است که ششمین نیروی کار بزرگ جهان است. روسیه دارای صنعت تسلیحاتی بزرگ و پیشرفته می‌باشد که قادر به طراحی و تولید تجهیزات نظامی با فناوری پیشرفته است و دومین صادرکننده بزرگ تسلیحات در جهان است. روسیه همچنین دارای پنجمین میلیاردرهای جهان است. بخش نفت و گاز تقریباً 40 درصد از درآمدهای بودجه فدرال روسیه و 60 درصد از صادرات آن را در سال 2019 به خود اختصاص داده است. در سال 2019، وزارت منابع طبیعی و محیط زیست ارزش منابع طبیعی را 60 درصد تولید ناخالص داخلی کشور برآورد کرد. همانطور که در مقاله موقعیت جغرافیایی روسیه اشاره شده است 49.4 درصد یا حدود 809090000 هکتار از روسیه جنگلی است که نقش بسزایی در اقتصاد روسیه دارد.

روسیه یکی از کمترین بدهی های خارجی را در میان اقتصادهای بزرگ دارد، اگرچه نابرابری درآمد خانوار و ثروت آن یکی از بالاترین ها در میان کشورهای توسعه یافته است. پس از حمله روسیه به اوکراین در سال 2022، این کشور با چندین تحریم از سوی جهان غرب و متحدانش مواجه شده است، اقدامی که به عنوان یک جنگ همه جانبه اقتصادی و مالی برای انزوای اقتصاد روسیه از سیستم مالی جهانی توصیف می شود. اگر میخواهید از میزان تولید ناخالص داخلی کشور روسیه آگاه شوید، روی اینجا کلیک نمایید.

میزان آزادی اقتصاد روسیه 56.1 است که اقتصاد این کشور را در رتبه 113 در شاخص سال 2022 قرار می دهد. روسیه در بین 45 کشور منطقه اروپا در رتبه 43 قرار دارد و امتیاز کلی آن کمتر از میانگین منطقه ای و جهانی است. طی پنج سال گذشته، اقتصاد روسیه در سال‌های 2017 و 2018 تقویت شد، در سال 2019 کند شد و در سال 2020 منفی شد. رشد با بهبود قیمت‌های جهانی نفت در سال 2021 از سر گرفته شد. روند پنج ساله رشد آهسته آزادی اقتصادی دچار تزلزل شده است. . سلامت مالی بسیار قوی است، اما آزادی سرمایه گذاری و آزادی مالی در سطح کشورهای کمتر توسعه یافته است. این در حالی است که امتیاز آزادی اقتصادی هلند 79.5 است که اقتصاد آن را هشتمین اقتصاد آزاد در شاخص سال 2022 می کند. هلند در بین 45 کشور منطقه اروپا رتبه 5 را دارد و امتیاز کلی آن بالاتر از میانگین منطقه ای و جهانی است. برای مطالعه و مقایسه اقتصاد هلند می توانید به مقاله اقتصاد هلند مراجعه کنید.

اقتصاد و کشاورزی

خشن بودن محیط زیست روسیه در نسبت اندک زمینی که برای کشاورزی استفاده می شود منعکس می شود. اراضی کشاورزی کمتر از یک ششم خاک کشور را تشکیل می دهد و کمتر از یک دهم کل مساحت آن قابل کشت است. حدود سه پنجم از زمین های کشاورزی روسیه برای کشت محصولات زراعی استفاده می شود. بقیه به مرتع و علفزار اختصاص دارد. به طور کلی، کشاورزی کمتر از 5 درصد به تولید ناخالص داخلی روسیه (GDP) کمک می کند، اگرچه این بخش حدود یک هشتم کل نیروی کار را به کار می گیرد. با توجه به اینکه اقتصاد و کشاورزی ارتباط مستقیم با موقعیت جغرافیایی هر منطقه ای دارد پیشنهاد می شود برای مطالعه بیشتر راجع به موقعیت جغرافیایی روسیه به مقاله موقعیت جغرافیایی روسیه مراجعه کنید.

اقتصاد و جنگل داری

جنگل داری روسیه دارای بزرگترین ذخایر جنگلی جهان است و صنایع چوب، خمیر کاغذ، کاغذ و صنایع چوب آن از اهمیت ویژه ای برخوردار است. بیش از دو پنجم روسیه جنگلی است و این کشور بیش از یک پنجم کل جنگل های جهان را در خود جای داده است، مساحتی تقریباً به اندازه قاره ایالات متحده. با این حال، جنگل های روسیه به دلیل آب و هوای سرد و قاره ای، سرعت رشد بسیار آهسته ای دارند و این کشور حدود یک سوم از مساحت جنگلی اولیه خود را از دست داده است. همانطور که در مقاله آب و هوای روسیه اشاره کرده ایم، روسیه دومین کشور سرد دنیاست که حتی در تابستان های آن، دما در حدود 3 درجه سانتیگراد باقی می ماند. روسیه کشوری با آب و هوای قاره ای و زمستان های طولانی و سرد و تابستان های کوتاه می باشد.

صنعت جنگلداری حدود یک میلیون نفر را استخدام می کند. گونه های مخروطی غالب هستند. روسیه حدود یک پنجم چوب نرم جهان را تولید می کند. این کشور در تولید بسیاری از محصولات دیگر مرتبط با چوب در میان رهبران جهان قرار دارد و الوار، چوب اره، خمیر کاغذ، کاغذ، مقوا و چوب گرد در درآمد صادراتی روسیه نقش دارند.

اقتصاد و ماهیگیری

صنعت ماهیگیری نقش مهمی در اقتصاد روسیه دارد. با دسترسی به منابع قابل توجه اقیانوس اطلس و آرام، ماهیگیری دریایی به ویژه توسعه یافته است و ناوگان کشتی های کارخانه روسیه می توانند صیدهای عظیم را در مکان های دوردست پردازش کنند. بنادر اصلی ماهیگیری اقیانوسی اروپا کالینینگراد و سنت پترزبورگ در دریای بالتیک و مورمانسک و آرخانگلسک در شمال دور هستند. بندر اصلی روسیه در اقیانوس آرام ولادی وستوک است، اما چندین بندر دیگر، به ویژه در استان های ساخالین و کامچاتکا وجود دارد. ماهیگیری در مقیاس کوچکتر در دریای آزوف و دریاهای سیاه و خزر انجام می شود (ماهیان خاویاری خزر منشأ بهترین خاویار جهان است)، اما کاهش جریان رودخانه ها و آلودگی ناشی از روان‌آب های کشاورزی، زباله های صنعتی و تخلیه فاضلاب باعث لاغری ماهی ها شده است.

تورم در روسیه

نرخ تورم سالانه روسیه در آوریل 2022 از 16.7 درصد در ماه قبل به 17.8 درصد افزایش یافت. این بالاترین میزان از ژانویه سال 2002، در بحبوحه تحریم های بی سابقه غرب علیه کشور به دلیل جنگ با اوکراین بود. قیمت ها برای مواد غذایی و نوشیدنی های غیر الکلی به شدت افزایش یافت (20.48٪ در مقابل 17.99٪ در ماه مارس). محصولات غیر غذایی (20.19٪ در مقابل 20.34٪) و خدمات (10.87٪ در مقابل 9.94٪). به صورت ماهانه، قیمت ها 1.56 درصد افزایش یافت که نسبت به 7.61 درصد در ماه قبل که شدیدترین افزایش از سال 1999 بود، به شدت کاهش یافت.

هزینه های زندگی در روسیه

در روسیه، مهم ترین دسته بندی ها در شاخص قیمت مصرف کننده، مواد غذایی و نوشیدنی های غیر الکلی (30 درصد وزن کل) و حمل و نقل (14 درصد) هستند. این شاخص همچنین شامل: پوشاک و کفش (11 درصد) است. مسکن، آب، برق، گاز و سایر سوخت ها (11 درصد). فعالیت های تفریحی و فرهنگی (6 درصد)، مشروبات الکلی و محصولات دخانی (6 درصد) و لوازم خانگی (6 درصد). سلامت، ارتباطات، آموزش، هتل ها، رستوران ها و سایر کالاها و خدمات 16 درصد از کل وزن را تشکیل می دهند.

سخن پایانی اقتصاد روسیه

مردمان روسیه مردمانی خونگرم و صمیمی هستند، روسیه چیزهای زیادی برای ارائه دارد هم از لحاظ طبیعت زیبا و هم از لحاظ زندگی شهری و امکانات. فعالیت های اجتماعی و امکانات ورزشی زیادی در روسیه به خصوص در شهرهای بزرگ وجود دارد. در حالی که عادت کردن به آب و هوا ممکن است کمی طول بکشد، اما با فرهنگ جذاب روسیه و استقبال از ساکنان این کشور قابل تحمل می شود. اگرچه خدمات بهداشتی و درمانی کشور رایگان است، اما در عمل استاندارد امکانات متغیر است. به طور کلی، روسیه کشوری نسبتاً امن برای زندگی است و پیشنهاد موسسه آوید به شما مهاجرت و سفر به روسیه است. لیکن یکی از توانمندیهای این موسسه اخذ ویزای تحصیلی تضمینی برای کشور هلند می‌باشد بنابراین می‌توانید به مهاجرت به هلند که از استانداردهای بالایی برای کار و تحصیل و زندگی برخوردار است نیز فکر کنید. برای مقایسه هزینه های زندگی روسیه با هلند می توانید به مقاله هزینه های تحصیل در هلند مراجعه کنید.